ალბათ ბევრი იცით კიდევაც მაგრამ მაინც გადაავლეთ თვალიი 

   თვალს მიხვევენ...

თვალს მიხვევენ, ენას მგლეჯენ,

და მაგდებენ საკირეში!

ურცხვად შვიდ-შვიდ პარასკევსა

მითვლიან მე ერთ კვირეში!

 

მამა-პაპის სწორ გზაზედა

სიარულსაც კი მიშლიან,

მაგიერად მათ მრუდ გზაზედ

ფიანდაზებს ფეხთ მიშლიან!

 

ვერ დავაგდებ ძველსა გზასა,

გინდა იყოს ეკლიანი:

ვიცი, სხვებიც მომყვებიან

ჩემებრ შავბედ-ეტლიანი!

 

და თუ ვინმემ გადუხვია

და გადასდგა მრუდედ ფეხი,

გაუსკდეს მას დედამიწა

და დაეცეს თავზედ მეხი!

 

 

1880 წ.

 

 

   რაც არ იწვის, არ ანათებს...

 

რაც არ იწვის, არ ანათებს, -

უჩინარად ლპება ნელა.

მოდი, დამწვი, სიყვარულო,

მიაშუქე, სადაც ბნელა!

 

ერთი წამიც კი სიცოცხლის,

თუ სხივების მომფენია,

უსინათლოს და უგრძნობელს

საუკუნეს მირჩევნია.

 

მართალია, მთას რომ დასთოვს,

თან სიგრილეც ბარში დაჰკრავს!

თავზე თეთრი, თმა ჭაღარა

გულს აგრილებს, გრძნობას სჩაგრავს;

 

მაგრამ ადგილს, ცეცხლის მფშვენელს,

სადაც სდაგავს გეენია,

ეს კანონი საზოგადო

თავიდანვე ასცდენია.

 

პოეტის გულს, გახურვებულს,

სადაც ელავს, ღელავს გრძნობა,

რას მოუშლის თმა ჭაღარა?

რას დააკლებს ხნოვანობა?

 

მრწამს სიწმინდე სიყვარულის

ისევ ისე, როგორც ძველად,

და გულს ვუგებ საკურთხევლად,

ზედ სიცოცხლის დასაწველად!

 

თუმც ეს მსხვერპლი საიდუმლო

საიდუმლოდ იწვის, ქრება,

მაგრამ ზოგჯერ ჩუმ ტანჯვაშიც

არის დიდი ნეტარება…

 

1898

 

 

          გაზაფხული

 

დღეს მერცხალი შემოფრინდა, -

ჭიკჭიკითა გადმომძახა:

"გაზაფხული! გაზაფხული!”

გულს იმედი დამესახა.

 

 

მივდექ სარკმელს, გადვიხედე,

არემარე მესხვაფერა! -

სასოებამ ფრთა გაშალა,

გულსა მკრა და ამიძგერა!

 

სუნი მეცა გაზაფხულის,

უცნაური ვიგრძენ ძალი...

ვსთქვი, თუ: "გულსა რაღად ვიტეხ?

ახლოს არის მომავალი!

 

"მოვესწრები, რაც მინდოდა

ზამთრისაგან დაჩაგრულსა:

ვნახავ ქორწილს ბუნებისას,

გავიგონებ მის მაყრულსა.

 

"დავყნოს ვარდსა გადაშლილსა,

ვუჭვრეტ ნაზად დახრილ იას

და ბულბულიც გამაგონებს

მისებურად "ტია, ტიას!”

 

1881 წ.

 

 

 

        ხატის წინ

 

მიყვარს, როდესაც ხატის წინ
ანთია წმინდა სანთელი
და საიდუმლო პარპალით
ბნელს ფანტავს მისი ნათელი.

მყუდროდ, უხმოდ და უძრავად
დნება, ვით მსხვერპლი დიადი,
რომ მადლით გაასპეტაკოს,
თვალუწვდომელი წყვდიადი!

მივჩერებივარ ამ დიდ ძალს
მწარ-ტკბილად ჩაფიქრებული;
ზეცა უსიტყვოდ, უძრავად,
ცის სვეტად გაქვავებული.

რაღაც უცნაურ ერთობას
ვხედავ სანთელს და ჩემ შუა!
მხოლოდ ვგრძნობ... თვარა ვერ სწვდება
ჩემი გონება და ჭკუა.

სანთელი ჩემი ხორცია,
სიცოცხლე - მოკლე პატრუქი,
ნათელი - ჭკუა-გონება,
იმათგან გამონაშუქი.

ჩემი ხატია სამშობლო,
სახატე - მთელი ქვეყანა,
და რომ ვიწვოდე, ვდნებოდე,
არ შემიძლია მეც განა?

კი... მაგრამ მნათე არსად ჩანს,
ჩემთან მომტანი ცეცხლისა,
ის მოციქული მომავლის,
მსგავსი ჭიკჭიკა მერცხლისა!

1894 წ.

 

 

 

               პოეტი 

 

ხან უგნური ვარ, ხან ბრძენი,

ხან არც ისა ვარ, არც ისა!

გარემოების საყვირი,

არც მიწისა ვარ, არც ცისა.

 

ნუ მკიცხავ, მნახო უგნურად,

ნურც გაიკვირვებ ბრძნობასა;

სულ სხვა ჰყავს ხელისუფალი

ამ ჩემს გონება-გრძნობასა.

 

ეს გული, სარკედ ქცეული,

ბუნების ნათავხედია:

მხოლოდ მის სახეს გიჩვენებთ,

რასაც შიგ ჩაუხედია.

 

ენაც მას ამბობს, რაც სმენას

სხვისაგან გაუგონია;

ან თვალს უნახავს და ჭკუას

გაუზომ-აუწონია!

 

თქვენ რომ გგონიათ, ის არ ვარ,

სხვებს რომ ჰგონიათ, არც ისა!

შუაკაცი ვარ უბრალო,

ხან მიწისა ვარ, ხან ცისა.

 

1886 წ.

 

 

 

     გაუბედავი სიყვარული

 

ათი წელი,
მწარედ მწველი,
გულს მიდაგავს ტრფიალება!
და უბრალოდ
სავალალოდ
ჩემს გულშივე იმალება!

მიძგერს გული
აგზნებული,
მაგრამ გონი მიბამს ენას.
მისი სხივით
სანთელივით
ვდნები და თანც ვმადლობ ზენას!..

თუ ისიც მცნობს
და ისიც გრძნობს,
ჩემებრ იწვის უხმოდ ერთი...
მაშ, ოხ, ღმერთო,
რად წაგვერთო
ჩვენ კავშირი შემაერთი?!

ვიცი, გზნობის,
ნამდვილ გრძნობის
ნიშანია მდუმარება,
ცხადად ტკბილი
რამ ღიმილი,
ჩუმად ცრემლი, მდუღარება.

მაგრამ მაინც,
მეტრფის მე ვინც,
მსურს, რომ ერთხელ გამაგონოს:
"შენ ჩემი ხარ!
გულს მიზიხარ!”
მითხრას ეშხით... დამაღონოს!

ორთავ ვიცით,
ფიცით მტკიცით
გრძნობა ჩვენი შეგვიტყვია!
თუმც-კი ვხედავთ,
თქმას ვერ ვბედავთ,
გულზე გვაწევს, როგორც ტყვია!

ათი წელი,
მეტად მწველი,
გულში გვაქვს ეს ნეტარება!
ვუგდებთ რა ყურს,
ორივეს გვსურს
და ვერ გვითქვამს აღსარება!

1873 წ.

 

 

 

 

  ძმობა, ერთობა და სიყვარული

 

მთელ ქვეყანაზე და კაცთა შორის

იყოს წყეული... ის იყოს კრული,

ვისაც არ სწამდეს და არ უნდოდეს:

"ძმობა, ერთობა და სიყვარული”.

 

საერთშორისო მტკიცე კავშირი,

ეს არის ქრისტეს სწავლა და მცნება,

საყოველთაო, სამარადისო, -

და არ საწუთო სიზმარ-ოცნება.

 

ვისაც ესა სწამს წრფელის განზრახვით

და ჭეშმარიტად არს გამსჭვალული,

მას შეერგება ციურ მანანად

"ძმობა, ერთობა და სიყვარული”.

 

ვინც გაიძახის ცარიელ სიტყვებს

და გულში სულ სხვა აქვს დამარხული,

ამაო არის მისი ნათქვამი:

"ძმობა, ერთობა და სიყვარული”.

 

მთელ ქვეყანაზე და კაცთა შორის

იყოს წყეული... ის იყოს კრული,

ვინც მხოლოდ სიტყვით გაიძახოდეს:

"ძმობა, ერთობა და სიყვარული”.

 

1911 წ.

 

 

 

 

        მუშის ნატვრა

 

ვისაც რა უნდა უყვარდეს,
სულ სხვაა ჩემი ტრფიალი:
მიყვარს პირწმინდა ნამგალი,
მისი ყანაში ტრიალი!..

თავი მოუკვდეს ზოგიერთს,
რომ იტაცებენ სხვისასა…
საწყალ კაცს ჯიბეს აჭრიან,
ურცხვად ივსებენ ქისასა.

ქორი ვარ, სხვას რომ მოვტაცო?
რად გავიშავო პირი მე?
გარს შემოვევლე ჩემს გუთანს!
ჩემი სახნისის ჭირიმე!

რად დავიბნელო სიხარბით
სამიწე წუთის თვალები?
ხერხსა, ხელეჩოს, სატეხსა,
ნაჯახ-ცულს ვენაცვალები!..

რაც ჩემი ურმის არ არის,
სახლში არ შემიტანია!
ღმერთმა მაშოროს, რაც ჩემის
ოფლით არ გამიბანია!

ბედს არ ვემდური, ღმერთს ვმადლობ!
თავი არ მომაქვს საკვეხნად,
თავდებად მაღლა ზეცა მყავს
და დედამიწა ამ ქვეყნად.

ვისაც ვინ უნდა უყვარდეს
სულ სხვაა ჩემი ტრფიალი,
სანამდი მადლით დამყურებს
საშვილიშვილოდ ღვთის თვალი.

1890 წ.